Met buurtbewoners, de wijkraad en de gemeente via onderzoek en creatieve sessies naar een gedragen wijkvisie

De gemeente ‘s-Hertogenbosch is bezig met het opstellen van een gebiedsvisie en daarvoor willen ze graag per wijk een visie ontwikkelen. In de wijk Sparrenburg hebben de bewoners, bij wijze van experiment, zelf de kans gekregen om samen te werken aan een wijkvisie. De wijkraad nam deze taak op zich en heeft Zeewaardig gevraagd ze daarbij te helpen. In een aantal sessies leerden de bewoners van de wijk zelf onderzoek te doen, data te analyseren en hierop door te bouwen. Hierbij was heel veel ruimte voor zelf doen. Het wordt namelijk pas echt van de wijk zelf als de buurtbewoners het samen met elkaar volbrengen.

Onze aanpak

Bij Zeewaardig geloven we in de kracht van de deelnemers zelf laten doen en ervaren. Wij maken niet de visie voor je, wij helpen je de ingrediënten vinden voor de visie: zoals de kansen en uitdagingen in de wijk. Aan de hand van een aantal sessies leerden we de bewoners hier zelf een antwoord op te vinden.

Het proces van het wijkvisie traject in Sparrenburg

Training ontwerpen en faciliteren

De bewoners van Sparrenburg speelden een actieve rol in het uitvoeren van het onderzoek, de analyse, en een co-creatiesessie. Om ze hierin te ondersteunen gaven wij een workshop waarin ze leerden onderzoeken. Wij deden dit enerzijds door ze te trainen in de rol van facilitator en anderzijds door het meegeven van de juiste tools. Denk hierbij aan onderzoeksformats, interview-gidsen en andere hulpmiddelen om het onderzoek uit te voeren

Waarderend onderzoek

Met behulp van interviewformats werden straatinterviews gehouden door leden van de wijkraad. De focus lag hierbij op het positieve, dus “waar zijn mensen trots op en waar dromen ze over?” in plaats van “waar klagen ze over?”. Deze manier van onderzoek doen helpt in het formuleren van behoeften en het denken in mogelijkheden. Uit het waarderend onderzoek werden inzichten gehaald om in verdere sessies op door te gaan en te werken aan positieve verandering. Daarnaast bereidde het de bewoners van Sparrenburg voor op de rest van het traject.

Het interviewformat

Analyse

Tijdens de analyse werden de uitkomsten van het waarderend onderzoek onder de loep genomen. Er werd gezocht naar patronen en opvallendheden, om zo de kansen en uitdagingen in de wijk in kaart te brengen. Dit leidde tot 24 verschillende clusters van informatie, die vervolgens werden samengebracht tot 16 thema’s.

Wijkvalidatie

Tijdens de validatie werden de resultaten uit de analyse teruggegeven aan de wijk. Buurtbewoners konden hierop reageren en aangeven waar de prioriteiten liggen. Dit leidde tot acht thema’s om verder mee aan de slag te gaan:

1. Actief Sparrenburg
2. Bereikbaar Sparrenburg
3. Georganiseerd Sparrenburg
4. Groen Sparrenburg
5. Verzorgd Sparrenburg
6. Zorgzaam Sparrenburg
7. Leeftijdsvriendelijk Sparrenburg
8. Kindvriendelijk Sparrenburg

Co-creatie

In een co-creatie sessie met de gemeente, de wijkraad en een hoop enthousiaste buurtbewoners werden de thema’s uit het onderzoek verder uitgewerkt aan de hand van acht thematafels. Aan elke tafel werd er verdiept in een eigen thema, waarbij de deelnemers de gehele buurt vertegenwoordigden. De deelnemers gingen aan de slag om concrete ideeën te bedenken om het thema in de wijk te realiseren. Met hulpvragen zoals “Wat denkt de bewoner?”, “Wat voelt de bewoner?” en “ Wat doet de bewoner?” werden de deelnemers gemotiveerd om de verhalen concreet en persoonlijk te houden.

Daarna mochten ze hun wijk visualiseren aan de hand van een LEGO-model om nog beter over te brengen wat de onderliggende behoeftes in de wijk zijn. Wat in bijna alle thema’s naar voren kwam was bijvoorbeeld de behoefte aan een buurthuis op een centraal gelegen plek. Iedere groep sloot af met het maken van een krantenartikel dat omschrijft waarom Sparrenburg in 2030 de beste wijk van Nederland is. Deze werd samen met het LEGO-model gepresenteerd en gefilmd.
Het inzetten van dit soort visuele werkvormen zorgt ervoor dat co-creatie sessies voor iedereen toegankelijk zijn. Het houdt het proces laagdrempelig, maar vooral ontzettend leuk en leerzaam.

Het krantenartikel van ‘Bereikbaar Sparrenburg’

Van co-creatie naar visie

Tijdens de co-creatie sessie zijn de verschillende thema’s vastgelegd in tekst, beeld en geluid. Deze materialen vormden de basis voor een nieuwe analyse, dit keer om de informatie die er al ligt te vertalen naar een themavisie. Dit houdt in: voor elk thema staat er een visie op papier, waarin de doelen, strategieën en concrete ideeën van de wijk met betrekking tot het thema omschreven staan. De themavisie werd gevormd door alle informatie per thema te bekijken en te clusteren in groepen. Per groep werd een subdoel geformuleerd, waaronder verschillende stappen, strategieën en ideeën vallen om het doel te bereiken. Dit wordt weergegeven in het themavisie format, met bovenaan het overkoepelend doel van het thema.

Validatie sessie

Na het doen van een analyse is het altijd belangrijk om te controleren of er geen vertaal- of interpretatiefouten zijn gemaakt. Dit werd gedaan door een validatiesessie te houden met de bewoners van Sparrenburg. Tijdens deze sessie werden bewoners gevraagd om nogmaals de video’s van de vorige sessie te bekijken en hun herinneringen boven te halen. In duo’s liepen ze door het themavisieformat en bespraken ze wat er goed aan was of wat er juist nog ontbrak. Deze opmerkingen werden met post-its op en om het format geplakt zodat ze na de sessie verwerkt konden worden. Vervolgens werd hetzelfde gedaan met de andere thema’s. Nadat alle thema’s besproken waren in duo’s was er tijd voor een plenaire reflectie op het proces, zodat iedereen met een tevreden en afgerond gevoel naar huis ging.

Een buurtbewoner leest het themavisieformat tijdens de validatiesessie

Het resultaat

Voor elk thema uit de co-creatie sessie is een themavisie uitgewerkt en gevalideerd, met daarin de doelen, strategieën en ideeën voor en door de wijk. De themavisie kan worden gebruikt als onderlegger bij het maken van belangrijke besluiten over gebiedsplannen in de wijk. Daarnaast zijn de resultaten uit de co-creatie sessie gebundeld in een map en in de video’s zijn de belangrijkste punten nog eens uitgelicht door middel van tekst in het beeld.

Betrokkenen

• Gemeente ‘s Hertogenbosch
• Wijkraad Sparrenburg
• Buurtbewoners

Lijkt het jou ook tof om zo’n traject aan te gaan? Klik dan hier om een kijkje te nemen op onze wijkvisie pagina.