Op weg naar 0 kilo restafval samen met Cure aan de hand van ontwerpend onderzoek
16 February 2023 • • 0 min. leestijdInmiddels zijn we er allemaal van overtuigd dat we het restafval zo veel mogelijk moeten beperken. En als we dan afval hebben, willen we dat zo veel mogelijk hergebruiken. Dat is ook het streven van Cure Afvalbeheer. Een samenwerkingsverband van Gemeente Eindhoven, Geldrop-Mierlo en Valkenswaard. Cure is verantwoordelijk voor het ophalen van huisvuil en het beheer van de milieustraten. En streeft dus samen met de verschillende gemeenten naar zo min mogelijk restafval.
Om dit te bereiken hebben ze Zeewaardig gevraagd om bij hun organisatie aan te sluiten en ontwerpkracht binnen te halen. In samenwerking met Cure en de verschillende gemeenten werken we als ontwerpend onderzoek. We doen onderzoek naar de drempels, frustraties en het gedrag van inwoners rondom het scheiden van afval. En ontwikkelen vervolgens samen gedrags- en communicatie-interventies om het scheiden van afval te vergemakkelijken, bewustwording te creëren en scheidingsgedrag te verbeteren.
Onze aanpak
Binnen het brede vraagstuk om samen toe te werken naar 0 kilo restafval zijn we samen met Cure en de gemeenten met verschillende projecten gestart. De aanpak binnen de projecten bij Cure zijn gebaseerd op ontwerpend onderzoek. We doen onderzoek door het ontwerpen van interventies (Research through Design) en zetten methodes als contextmapping in om mensen over hun dagelijkse routines na te laten denken en daarop te reflecteren. Hierdoor leer je over hun dagelijkse context en bijbehorende gedrag. En ontdekken we of mensen doen wat ze zeggen en zeggen wat ze doen (of juist niet). Enkele van de onderzoeks- en gedragsinterventies die we uitvoeren beschrijven we hieronder:
Stellingen straat interventie
Hoe kijken bewoners aan tegen het wijzigen van de ophaalfrequentie en afvalscheiden in zijn algemeenheid? Om daarachter te komen stonden we enkele malen op straat in Geldrop-Mierlo met stellingen over afval.
Dagboekstudie via Whatsapp
Hoe gaan mensen om met hun afval in en om hun huis? Welke manieren van scheiden gebruiken mensen en waar lopen ze in het dagelijkse leven tegenaan? Met deze vragen ontwikkelden we een 7-daagse dagboekstudie via Whatsapp waarin bewoners eenvoudig konden deelnemen door elke dag een vraag met een foto te beantwoorden.
Elke ochtend stuurden we een prikkelende vraag naar bewoners om vervolgens over hun fotoreactie in gesprek te gaan. In totaal deden 15 bewoners uit Geldrop-Mierlo mee. Uit deze gesprekken ontdekten we dat het voor veel mensen lastiger is om te scheiden dan zij zelf denken. Bij bewoners die zeiden goed te scheiden zagen we regelmatig plastic bij het GFT afval of dingen bij het PBD (Plastic verpakkingen, Blik en Drinkpakken) wat daar eigenlijk niet thuishoort. Genoeg aanknopingspunten voor een vervolg dus!
“Ik vond het erg leuk en leerzaam een dagboek bij te houden. Ik word me er nog meer van bewust van wat ik doe en/of juist laat. Verander de wereld begint bij jezelf”
En een erg bijzondere bijkomstigheid was dat deze week voor sommige bewoners als minder eenzaam ervaren werd:
“Ik vond het leuk om aan mee te werken, en ook gezellig! Het doorbreekt de eenzaamheid.”
Hoeveel is 30 kilo restafval? Een straatinterventie.
Een belangrijke vraag die we willen beantwoorden is: hoeveel is 30 kilo restafval eigenlijk? Uit de Whatsapp dagboekstudie en straatinterviews bleek namelijk dat voor veel inwoners niet duidelijk is hoeveel 30 kilo is én dat dit een belangrijk doel van de gemeente is.
Om te testen of de interventie (kilotijdlijn) werkt, hebben we deze tijdens de Open Bedrijvendag bij Cure getest. Bezoekers konden bij de ingang vuilniszakken wegen op een weegschaal. Zo konden ze niet alleen ervaren hoeveel een gemiddelde zak restafval weegt (ongeveer 5 kilo), maar ook ontdekken dat een zak GFT-afval dubbel zo zwaar is (ongeveer 10 kilo).
Het doel van de kilotijdlijn is niet alleen om mensen bewust te maken van het gewicht van rest- en GFT-afval, maar ook om hen te laten realiseren wat er nou eigenlijk allemaal onder restafval valt. Daarnaast vertelden we dat scheiden een groot verschil kan maken. Het draait niet zo zeer om het verminderen van afval, maar om slim scheiden. Door afval op de juiste manier te scheiden, kunnen waardevolle grondstoffen worden gerecycled en hergebruikt, waardoor we een duurzamere toekomst kunnen creëren.
Tijdens de Open Bedrijvendag bevond de kilotijdlijn zich nog in de testfase. We hebben bezoekers gevraagd naar hun ervaringen en of het onderzoek duidelijk voor hen was. Op basis van hun feedback maken we aanpassingen om de interventie verder te verbeteren. Op deze manier streven we naar de beste onderzoeksresultaten en waardevolle inzichten die Cure kunnen helpen om inzicht te krijgen in het gedrag van de inwoners.
Papier hier! Hoe kijkt de Eindhovenaar aan tegen de komst van papierkliko’s?
Op dit moment zetten bewoners hun oud papier en karton nog los aan straat. Dit maakt het werk intensief voor de ophalers en zorgt voor extra straatafval. Daarom introduceert Gemeente Eindhoven binnenkort papiercontainers voor woonhuizen. Maar wat vindt de Eindhovenaar hier eigenlijk van?
Zeewaardig ging met een gespreksstarter geïnspireerd op Holle Bolle Gijs de straat op in diverse wijken van Eindhoven. Zo ontdekten we dat de meeste Eindhovenaren het prima vinden dat er een container komt, maar dat dit voor met name huizen met een kleine tuin een uitdaging lijkt.
Daarnaast zullen bewoners aan een nieuwe gewoonte moeten wennen. Cure en de gemeente spelen hier de komende maanden op in met hun communicatie en extra service.
Resultaat
Het resultaat van al deze verschillende onderzoeks-, gedrags- en communicatie-interventies komen samen in een ‘inzichtenbibliotheek’. Uit elk onderzoek en interventie voegen we de inzichten toe aan deze bibliotheek zodat er een steeds rijkere database ontstaat voor Cure en de gemeenten. Deze database is het startpunt van elk nieuw project dat binnen Cure en de gemeenten plaatsvindt. Zo kunnen projecten starten vanuit een goed onderbouwd plan in plaats van op onderbuik gevoel. Én kan er bij vervolgprojecten gerichter onderzoek gedaan worden door de inzichten te gebruiken.
Ook zien we verbetering in de manier van scheiden en de hoeveelheid restafval zoals blijkt uit de afvalsorteringen die enkele keren per jaar gedaan worden. De inzet van Cure, de gemeenten en haar bewoners is dus ook in de data terug te zien.
