← Terug naar actueel

Een nieuwe blik op participatie

0 min. leestijd

Zeewaardig heeft afgelopen jaren veel projecten gedaan waarbij we inwoners, ondernemers en andere lokale partijen hebben betrokken. Daar hebben we veel van geleerd. Hieronder lees je in drie principes over onze blik op participatie.

Participatie DOOR LOKALE EXPERTISE TE BETREKKEN

Bij gebiedsontwikkelingen worden allerlei experts betrokken. Ontwikkelaars, architecten, professionals die verstand hebben van wet en regelgeving, betrokken ambtenaren en ga zo maar door. Maar om tot een passende ontwikkeling of transformatie te komen is ook het betrekken van lokale expertise van cruciaal belang. Inwoners, ondernemers en mensen die werken of studeren in een bepaald gebied hebben veel kennis over het wel en wee van de omgeving. Ook weten ze wat er in het verleden is gebeurd, welke initiatieven er zijn geweest. Bovendien haal je bij hen de behoeften en frustraties op die je moét weten om tot een passende oplossing te komen en daarmee de maatschappelijke waarde van een ontwikkelproject te vergroten.

 

Maar hoe betrek je die lokale expertise dan?

👷 Zie inwoners, ondernemers en mensen die in een gebied werken of studeren als experts en betrek ze op een vergelijkbare en gelijkwaardige manier als andere professionele experts. Je geeft vooraf duidelijkheid over wat er al vast ligt en waar de lokale experts juist over mee kunnen denken en beslissenDat dit regelmatig mis gaat, blijkt ook in dit artikel waarin wordt genoemd: “Vaak is vooraf niet duidelijk waarvoor bewoners ideeën mogen aanleveren en waarvoor deze zijn bedoeld.”. https://nos.nl/regio/zh-west/artikel/380734-ambities-energietransitie-dreigen-te-mislukken-hagenaars-betrekken-bij-plannen-slaagt-onvoldoende. Op bepaalde momenten in het proces kan het ook waardevol zijn om lokale experts mee te nemen naar een commissievergadering om de belangen helder op tafel te hebben. En natuurlijk betrek je ze tot het einde en ben je transparant over wat er met hun input gedaan wordt.

🤽 Het is belangrijk om een gelijk speelveld te creëren om te zorgen dat de betrokken partijen met een ander kennis- en ervaringsniveau goed kunnen samenwerken. Een lezing over het bestemmingsplan of het financiële beleid voor de lokale expert, en een rondleiding voor de professionele expert kunnen daar onderdeel van zijn. Daarnaast zet je passende werkvormen in om te zorgen dat de partijen samen na kunnen denken over een mogelijke toekomst van een gebied.

🛀 Dompel jezelf onder in een gebied. Ben jij als professional betrokken bij gebiedsontwikkeling? Ga eens naar een lokaal café, open op bepaalde momenten een kantoor op locatie of laat je rondleiden in de buurt door lokale experts.

💎 Blijf je afvragen “what’s in it for them?”. De lokale experts delen hun expertise met jou om de maatschappelijke waarde van het ontwikkeltraject te vergroten. Ga na wat je terug kunt doen om hen te ondersteunen. Je kunt ze dat natuurlijk zelf vragen. Een financiële vergoeding kan daar zeker onderdeel van zijn.

Let op

Soms zijn we geneigd door te schieten en bevragen we lokale experts over zaken waar ze minder ervaring mee hebben. Dat maakt zo iemand onzeker en helpt het project niet. Zelf heb je zoiets misschien ervaren bij een stelling in een kieswijzer. Als je er geen verstand van hebt, is het lastig om te kiezen wat het beste zal zijn in de toekomst.

Bijvoorbeeld…

In Oud-Woensdag hebben inwoners zelf het budget van €50.000 verdeeld voor initiatieven in de wijk. De initiatieven zijn aangedragen door inwoners en in samenwerking met de gemeente verder uitgewerkt. Hierdoor zijn het ook echt haalbare initiatieven geworden. De lokale expertise heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat de meest passende initiatieven gekozen zijn. Lokale expertise met mandaat dus. Lees hier meer over dat project.

 

Participatie ALS RELATIETHERAPIE

Gebiedsontwikkelingen worden meestal aangepakt als project, maar in werkelijkheid is een gebied nooit af. De wereld verandert, behoeftes veranderen. Het is waardevol om lokale expertise blijvend te betrekken om te weten wat er speelt en wat er nodig is. Een ontwikkelproject is daarom eigenlijk een goed excuus om een langdurige relatie aan te gaan met lokale experts (inwoners, ondernemers, etc.). In een tijd van polarisatie en weinig vertrouwen in de overheid is participatie dus echt een kans voor relatietherapie.

Maar hoe kun je dan werken aan de vertrouwensrelatie?

💍 Participatie is een kans op het bouwen van een waardevolle relatie, maar het afbreukrisico is ook heel groot. Doe daarom alleen beloftes die je waar kunt maken. Wees eerlijk over de intenties van een ontwikkelproject en geef duidelijk aan waar lokale experts invloed op hebben. In dit artikel lees je dat dat helaas toch ook nog misgaat. 

♥️ Aan een relatie bouwen vraagt dat ieder zich persoonlijk (en kwetsbaar) opstelt. Lokale experts hebben geen relatie met een instantie, maar met de mensen die daar werken. Dus laat als professionele expert je gezicht zien, wees bereikbaar en introduceer je opvolger als je van functie wisselt.

🌱 Het bouwen aan een relatie gaat niet over 1 nacht ijs. Denk procesmatig na hoe je dit wil doen en maak afspraken over hoe je elkaar regelmatig blijft zien en spreken.

Bijvoorbeeld…

In Sparrenburg (Den Bosch) kwam de wijkraad met het idee om gezamenlijk een wijkvisie te maken. De gemeente betaalde, maar had zoveel vertrouwen in de expertise van de wijk dat ze zelf mochten beslissen over het proces en de uitkomst. De gemeente participeerde eigenlijk met de wijk mee. Lees hier meer over dat project.

Participatie VAN VINKJE NAAR MEERWAARDE

We zien dat er verschillende redenen zijn om lokale experts te laten participeren in gebiedsontwikkelingsprojecten. Regelmatig gebeurt het omdat ‘het nou eenmaal moet’, voor het vinkje dus. Het kan ook zijn dat het wordt ingezet om te voorkomen dat er strubbelingen in het proces plaatsvinden zoals rechtszaken. En gelukkig wordt steeds vaker ervaren dat het betrekken van lokale expertise ook echt meerwaarde voor een project oplevert. Het zorgt voor concrete ideeën, frisse inspiratie en leidt tot een beter passende oplossing en meer maatschappelijke waarde.

Maar hoe betrek je lokale expertise dan goed?

🗺️ Breng in kaart wie de betrokkenen van je ontwikkelproces zijn. Ga na wie invloed hebben op dat proces én wie expertise hebben om het tot een succes te brengen. Inwoners, omwonenden, ondernemers, en mensen die werken of studeren in een gebied komen als het goed is allemaal op je stakeholdermap terecht.

🎓Vraag je vervolgens af welke expertise de stakeholders hebben en welk mandaat. Op basis daarvan kun je per betrokkene een strategie vormgeven hoe ze te laten deelnemen in het proces. Iemand met veel mandaat, maar weinig expertise rondom het specifieke project, denk aan een wethouder, wil je regelmatig op de hoogte stellen en tevreden houden. De lokale experts hebben waarschijnlijk minder mandaat, maar zoveel expertise dat je juist wil betrekken op momenten dat ze kunnen meedenken. De mensen met zowel mandaat als expertise zijn de kartrekkers en vormen waarschijnlijk het kernteam.

🧑🏿‍🤝‍🧑🏻 Zorg dat de verschillende experts echt met elkaar in gesprek gaan in plaats van dat je lokale expertise ophaalt om er vervolgens  ‘achter de schermen’ mee aan de slag te gaan. Op die manier kun je voortbouwen op elkaars argumenten en ervaringen en meer bereiken. Daarnaast kun je lokale experts mee nemen in wat er al geprobeerd is of wat niet kan en mag en ontstaat er meer wederzijds begrip.

📔Als professionele experts en kartrekkers (kernteam) van een ontwikkelproject verdeel je de verantwoordelijkheden en geef je iemand de taak om de relatie en communicatie met alle betrokken partijen te onderhouden. Denk ook na wie er achtervang is als die verantwoordelijke niet beschikbaar is.

Bijvoorbeeld…

In Tilburg zijn ondernemers van een bedrijventerrein samen met experts van de gemeente aan de slag gegaan om kansen voor het terrein in kaart te brengen. De ondernemers vertelden de gemeenteambtenaren over de dynamiek, de wensen en behoeftes in het gebied. De ambtenaren konden daar direct op reageren en de ondernemers meenemen in de mogelijkheden. Lees hier meer over het project in Tilburg.